«Το νέο καθεστώς δίνει το δικαίωμα στις ασφαλιστικές να αλλάζουν ανά πάσα ώρα και στιγμή τους όρους ασφάλισης», τονίζει έμπειρο στέλεχος μεγάλης ασφαλιστικής. «Οι ασφαλιστικές θα έχουν την ευχέρεια να καταργούν ζημιογόνα προγράμματα και να λανσάρουν νέα, με διαφορετικούς όρους, ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς», συμπληρώνει.
Αυτοί που πλήττονται, για ακόμα μία φορά, περισσότερο από τους υπολοίπους είναι όσοι βρίσκονται σε ηλικία άνω των 60 ή 65 ετών, καθώς, στην περίπτωση που μια ασφαλιστική αποφασίσει την κατάργηση ενός προγράμματος, ο ασφαλισμένος κινδυνεύει να μείνει ανασφάλιστος. Από την 1η Ιανουαρίου του 2014 θεσπίζεται ένα ιδιαίτερα αυστηρό πλαίσιο κανόνων, που αφορά, αφενός, τα επαρκή κεφάλαια φερεγγυότητας των ασφαλιστικών και, αφετέρου, τη σωστή διαχείριση των κινδύνων.
Στην ουσία, η οδηγία κυρίως αφορά το ύψος των κεφαλαίων που πρέπει να διαθέτουν οι ασφαλιστικές εταιρείες για να μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο χρεοκοπίας. Έτσι, γίνεται σαφές ότι τα προγράμματα ετήσιας ανανέωσης, σε αντίθεση με τα ισόβια, προσφέρουν σημαντικά περιθώρια ευελιξίας στις ασφαλιστικές. Αυτό συμβαίνει γιατί, πολύ απλά, αν μια εταιρεία κρίνει ότι κάποιο πρόγραμμα είναι ζημιογόνο, μπορεί να το σταματήσει, αφού δεν θα δεσμεύεται για την ισόβια εξυπηρέτησή του.
Εκτός από τις δεδομένες, όπως εκτιμούν έμπειρα στελέχη του κλάδου, προσπάθειες συνεργασιών και συγχωνεύσεων, οι ασφαλιστικές θα κάνουν ό,τι μπορούν για την κεφαλαιακή τους «εξυγίανση», εν όψει της νέας οδηγίας. Ήδη, κατευθύνουν τους νέους πελάτες σε ετήσια συμβόλαια -κυρίως ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης-, σε μια προσπάθεια να «μαζέψουν ό,τι μπορούν» πριν τεθεί σε ισχύ το αυστηρότερο πλαίσιο κανόνων. Στο κάδρο μπαίνουν, εκτός από τα νέα ασφαλιστικά προγράμματα που θα έχουν βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα, και τα υφιστάμενα ισόβια συμβόλαια. Υπάρχει περίπτωση, εξηγεί στέλεχος ασφαλιστικής, να υπάρξουν ενέργειες παροχής κινήτρων για μετατροπή ισόβιων συμβολαίων σε ετήσια, με «δούρειο ίππο» τα χαμηλότερα ασφάλιστρα. Τα κίνητρα αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες, θα έχουν χαρακτήρα αντισταθμιστικό, σε βαθμό τέτοιο ώστε η μετάβαση στο νέο «καθεστώς» να γίνει με το χαμηλότερο δυνατό «κόστος», τόσο για τις ασφαλιστικές όσο και για τους ασφαλισμένους.
Βέβαια, στην Ευρώπη, εδώ και αρκετά χρόνια, οι μεγαλύτερες ασφαλιστικές διαθέτουν ετήσια συμβόλαια. Βασικό χαρακτηριστικό των συμβολαίων αυτών είναι το σαφέστατα χαμηλότερο ασφάλιστρο, σε σχέση με τα ισόβια προγράμματα. Στην Ελλάδα, κυρίως μετά το PSI, οι ασφαλιστικές βρίσκονται αντιμέτωπες με σοβαρά προβλήματα επάρκειας. Με τα βραχυπρόθεσμα προγράμματα, αφενός «απελευθερώνονται» κεφάλαια και αφετέρου υπάρχει καλύτερη «διαχείριση» αναγκών. Η Οδηγία Solvency δεν πλήττει, όμως, μόνο τα ισόβια νοσοκομειακά προγράμματα, αλλά και τα αποταμιευτικά. Σε αυτό το πλαίσιο, «καταργούνται» σταδιακά οι εγγυημένες αποδόσεις, καθώς το τεχνικό εγγυημένο επιτόκιο αναμένεται να υποχωρήσει από το ύψος του 3%, που βρίσκεται σήμερα στην Ελλάδα, κοντά στο 1%, που κινούνται οι ευρωπαϊκές εταιρείες.
Επιπρόσθετα, με δεδομένη την αύξηση του προσδόκιμου ορίου ζωής, ζητούμενο αποτελεί το κατά πόσο τα νέα αποταμιευτικά προγράμματα είναι σε θέση να εγγυηθούν στους ασφαλισμένους ισόβια σύνταξη. Και αυτό, γιατί, στο τέλος του χρόνου, αλλάζουν οι πίνακες θνησιμότητας, επιφέροντας συντριπτικές αλλαγές, κυρίως για τους άνδρες. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της συμμετοχής στα συνταξιοδοτικά προγράμματα έως και 30% από τη αρχή του νέου έτους.
Μεταξύ των πιο έτοιμων οι ελληνικές εταιρείες
Μπορεί η εφαρμογή του νέου πλαισίου να βρίσκεται... προ των πυλών, ωστόσο το επίπεδο ετοιμότητας διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα και από ασφαλιστική σε ασφαλιστική. Έρευνα που πραγματοποίησε η Ernst & Young σε 160 μεγάλες ασφαλιστικές εταιρείες ανά την Ευρώπη αποκάλυψε ότι το 57% των ασφαλιστικών πιστεύουν ότι βρίσκονται στον σωστό δρόμο για να συμμορφωθούν με το Solvency II έως τον Ιανουάριο του 2014.
Οι διαφορές, όμως, μεταξύ των χωρών είναι δραματικές. Το ποσοστό των ελληνικών, βρετανικών, ολλανδικών, πολωνικών και ισπανικών ασφαλιστικών εταιρειών που εκτιμούν ότι θα είναι έτοιμες πριν από το 2014 ανέρχεται σε 90%, όταν οι βελγικές, γαλλικές, γερμανικές και ιταλικές ασφαλιστικές αναφέρουν, σε ποσοστό που φτάνει το 70%, ότι δεν θα είναι έτοιμες πριν από το 2014. Μάλιστα, ως οι λιγότερο προετοιμασμένες εμφανίζονται οι γερμανικές και οι ιταλικές.Ενδιαφέρον είναι, επίσης, το στοιχείο ότι σχεδόν το 43% των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών δεν περιμένει να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της Solvency II μέχρι το 2014 ή και αργότερα.
Οι ευρωπαϊκές ασφαλιστικές βρίσκονται, σε γενικές γραμμές, αρκετά κοντά όσον αφορά την ετοιμότητα τους για την εφαρμογή του πρώτου πυλώνα της Solvency II, που θέτει νέες κεφαλαιακές απαιτήσεις και κανόνες επενδύσεων. 0 «διχασμός» ως προς την ετοιμότητα τους είναι πιο εμφανής στην υιοθέτηση πρακτικών του δεύτερου πυλώνα, που αφορά κυρίως το risk management. Τέλος, απογοητευτικά είναι τα ευρήματα για τον τρίτο πυλώνα, που θέτει νέα πρότυπα για τη διαφάνεια και τη γνωστοποίηση μεγεθών, καθώς το 80% των ασφαλιστικών απέχει από τον στόχο.
Το χρονοδιάγραμμα και οι διεθνείς επιπτώσεις
Η Οδηγία Solvency II αποτελεί μια θεμελιώδη αναθεώρηση του καθεστώτος κεφαλαιακής επάρκειας για την ευρωπαϊκή ασφαλιστική βιομηχανία. Στοχεύει στην εφαρμογή ενός αναθεωρημένου πλαισίου κεφαλαιακών απαιτήσεων και προτύπων διαχείρισης κινδύνου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, το οποίο θα αντικαταστήσει τις υφιστάμενες απαιτήσεις φερεγγυότητας. Το χρονοδιάγραμμα για τη Solvency II προβλέπει μεταφορά του πλαισίου στο εθνικό δίκαιο των χωρών-μελών έως τις 30 Ιουνίου του 2013 και πλήρη εφαρμογή της οδηγίας από την 1η Ιανουαρίου του 2014. Ωστόσο, ο Ευρωπαίος επίτροπος, Μισέλ Μπαρνιέ, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι ενδέχεται να υπάρξουν καθυστερήσεις, ενώ το θέμα είναι ακόμη ανοιχτό, λόγω συγκεκριμένων διαφωνιών.Άλλωστε, η αναβολή της ψήφισης της Οδηγίας Omnibus II, βασικού «συστατικού» της Solvency II, οφείλεται στα αδιέξοδα των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και Κομισιόν.
Σημειώνεται, επίσης, η δήλωση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA), Gabriel Bernandino, με την οποία το νέο κανονιστικό πλαίσιο για τις ασφαλιστικές εκτιμάται ότι θα εφαρμοστεί, στην καλύτερη των περιπτώσεων, το 201 5, ενώ ίσως να αναβληθεί για το 2016.Σε αυτό το πλαίσιο, μεγάλες ασφαλιστικές ενώσεις της Ευρώπης, όπως η γερμανική GDV και η γαλλική FFSA, εκφράζουν ανησυχίες αναφορικά με την πολυπλοκότητα και τα προσδοκώμενα οφέλη της Solvency II.
Οι ενώσεις κάνουν λόγο για πιθανότητα κατάργησης ασφαλιστικών προϊόντων με μακροπρόθεσμες εγγυήσεις, τονίζουν τον κίνδυνο συγκέντρωσης της αγοράς, αύξησης του λειτουργικού κόστους και, φυσικά, ενδεχόμενη μετακύ-λιση μέρους του κόστους στον ασφαλιζόμενο.
Βελτιωμένες πρακτικές
Οι επιπτώσεις του νέου κανονιστικού πλαισίου δεν περιορίζονται στα στενά όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού οι μεγαλύτερες ασφαλιστικές είναι πλέον παγκόσμιες εταιρείες. Σε αυτό το πλαίσιο, οι αμερικανικές εταιρείες που είναι θυγατρικές ευρωπαϊκών ασφαλιστικών θα πρέπει να συγχωνευτούν με τη μητρική και οι κανόνες της Solvency II θα αφορούν την ενοποιημένη οντότητα. H Solvency II λειτουργεί ως ένα πλαίσιο για βελτιωμένες πρακτικές που αφορούν τη διαχείριση κεφαλαίου, τη διαχείριση κινδύνων, την υποβολή οικονομικών καταστάσεων, τη διαφάνεια και τη συμμόρφωση των ασφαλιστικών. Οι αμερικανικές εταιρείες που θα εφαρμόσουν τη Solvency II με στόχο να ενοποιήσουν κίνδυνο, επιδόσεις και στρατηγική ενδέχεται να βρεθούν σε θέση ισχύος για να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές αλλαγές.
Ως αποτέλεσμα, η διευρυμένη υιοθέτηση της Solvency II από τις πολυεθνικές ασφαλιστικές μπορεί να ενισχύσει τον ανταγωνισμό σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι αμερικανικές εταιρείες, από την πλευρά τους, θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να εφαρμόσουν ένα πλαίσιο καλύτερης διαχείρισης των κινδύνων, προκειμένου να συμβαδίσουν με τη νέα παγκόσμια πραγματικότητα.
Προληπτικά μέτρα για τη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών
Τη μεταβατική αναθεώρηση του κανονιστικού πλαισίου της ασφαλιστικής αγοράς ετοιμάζει η Τράπεζα της Ελλάδος. Το ισχύον καθεστώς χρονολογείται από το 1970 και θεωρείται παντελώς ανεπαρκές. Η πρόταση αναθεώρησης θα κατατεθεί σύντομα στο ΥΠΟΙΚ, αφού μεσολαβήσει μια διαβούλευση με τις ασφαλιστικές εταιρείες.Οι αλλαγές που πρόκειται να γίνουν -συνδέονται από τη Solvency II- σε πρώτη φάση θα αφορούν «προληπτικά μέτρα». Όπως διευκρινίζεται αρμοδίως, το ισχύον καθεστώς παραμένει γυμνό ως προς τη διασφάλιση του έγκαιρου εντοπισμού προβλημάτων στις ιδιωτικές ασφαλιστικές.Οι αλλαγές, εφόσον υιοθετηθούν και νομοθετηθούν από το ΥΠΟΙΚ, θα δημιουργήσουν ένα πλαίσιο ελέγχου και εποπτείας που θα είναι ικανό «να προλάβει προβληματικές καταστάσεις, να επιβάλει διορθωτικές κινήσεις και να αποφύγει απρόβλεπτες κρίσεις στον ιδιωτικό ασφαλιστικό χώρο...».
Σε δεύτερη φάση και εφόσον καταλήξει η Κομισιόν στην τελική μορφή της οδηγίας, η οποία βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση περισσότερο από δύο χρόνια, θα ακολουθήσει η τελική φάση προσαρμογής του εγχώριου ασφαλιστικού συστήματος, με βάση το περιεχόμενο της νέας οδηγίας. Η προεργασία στην ΤτΕ, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει ήδη ολοκληρωθεί και έχει μπει στην τελική της φάση, προκειμένου να «περάσει» από τη διοίκηση της τράπεζας, πριν μπει σε διαβούλευση με την Ένωση των Ασφαλιστικών Εταιρειών. Το θέμα παρακολουθείται από κοντά και από την τρόικα, καθώς οι «αλλαγές» στο νομοθετικό καθεστώς των ασφαλιστικών εταιρειών συνδέονται άμεσα και με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
*Αναδημοσίευση από το "Κεφάλαιο" της 24ης Νοεμβρίου.