Ειδικά από τα ετησίως ανανεούμενα συμβόλαια που είναι αρκετά νέα στην Ελληνική αγορά και τις πραγματικές τους λεπτομέρειες τις ξέρουν λίγοι.
Πως προέκυψαν
Εν πολλοίς τα ετησίως ανανεούμενα συμβόλαια προέκυψαν στην Ελλάδα (στην Ευρώπη είναι διαδεδομένα από χρόνια) από την ανάγκη εφαρμογής μιας κοινοτικής οδηγίας για τις ασφαλιστικές εταιρείες που λέγεται Solvency II. Αυτή με απλά λόγια προβλέπει ότι για να θεωρείται φερέγγυα μια εταιρεία πλέον πρέπει να έχει μεγαλύτερα κεφαλαιακά αποθέματα για τους κινδύνους που αναλαμβάνει. Λόγω όμως της γενικότερης οικονομικής συγκυρίας, η αύξηση των κεφαλαίων είναι πολύ δύσκολη. Επίσης και η αύξηση των ασφαλίστρων είναι δύσκολη καθώς θα μείωνε το μερίδιο αγοράς των εταιρειών σε τέτοιες εποχές. Ένας τρόπος λοιπόν να μειώσουν τεχνητά τους κινδύνους οι εταιρείες, και έτσι και τις κεφαλαιακές απαιτήσεις, είναι να μην αναλαμβάνουν πλέον ισόβια δέσμευση έναντι των πελατών τους αλλά να κρατούν το δικαίωμα να την αναπροσαρμόζουν κατά το δοκούν κάθε έτος.
Σε τι διαφέρουν γενικά από τα ισόβια συμβόλαια υγείας
Ένα ισόβιο νοσοκομειακό σημαίνει ότι δεν αλλάζουν οι καλύψεις του ασφαλισμένου όσο αυτός είναι διατεθειμένος να πληρώνει τα ασφάλιστρα. Σε μερικές περιπτώσεις η κάλυψη μπορεί να λήξει σε μια ηλικία 65, 70, 75 ετών αλλά στα κανονικά ισόβια ασφαλιστήρια η κάλυψη διατηρείται η ίδια για όσο διάστημα ζει ο ασφαλισμένος. Από την άλλη, σε ένα ετησίως ανανεούμενο συμβόλαιο η εταιρεία αποφασίζει κάθε χρόνο πόσα θα είναι τα νέα ασφάλιστρα και εάν αλλάξουν οι παροχές του. Οι αλλαγές αυτές γίνονται γνωστές στους ασφαλισμένους λίγο πριν κλείσει ένας χρόνος ασφάλισης (Όχι ημερολογιακά για όλους -π.χ. κάθε 10 Ιανουαρίου- αλλά μόλις ο κάθε ασφαλισμένος συμπληρώνει 1,2,3 χρόνια με το συμβόλαιό του). Εάν ο ασφαλισμένος συμφωνεί τότε του έρχεται νέο ασφαλιστήριο με νέες καλύψεις και νέα ασφάλιστρα. Εάν όχι τότε η κάλυψη σταματά.
Αναπροσαρμογές ασφαλίστρων
Πολλοί υποστηρικτές των ετησίως ανανεούμενων συμβολαίων προβάλουν σαν παράδειγμα προς αποφυγή τις μέχρι τώρα ετήσιες αναπροσαρμογές των ισόβιων νοσοκομειακών. Η αλήθεια είναι πως οι αυξήσεις στα ασφάλιστρα είναι ένα μελανό σημείο του κλάδου. Μέχρι τώρα όμως οι αυξήσεις στηρίζονταν πάνω στους παράγοντες: ηλικία, ιατρικός πληθωρισμός, δείκτης τιμών καταναλωτή και συνολικές αποζημιώσεις της εταιρείας με αυτό το πρόγραμμα (loss ratio). Άρα λοιπόν υπήρχε ένας ''μπούσουλας''. Στα ετησίως ανανεούμενα όμως οι εταιρείες δεν αναφέρουν ούτε καν τα κριτήρια με τα οποία αποφασίζουν για αναπροσαρμογές, χωρίς να έχει κανείς κάποιο συμβατικό δικαίωμα να αντιδράσει ή να διαμαρτυρηθεί κάπου. Άλλωστε και σε ένα ισόβιο συμβόλαιο όταν κάποιος δυσανασχετούσε με τα ασφάλιστρα μπορούσε να αλλάξει εταιρεία. Εάν μπορεί βέβαια πράγμα που θα εξηγήσω παρακάτω...
Κόστος
Σε γενικές γραμμές ένα ετήσια ανανεούμενο συμβόλαιο είναι φθηνότερο από ένα ισόβιο αν και υπάρχουν ακόμα ισόβια που είναι φθηνότερα από τα αντίστοιχα ετήσια. Άλλωστε είναι και η εποχή της ''φτήνιας'' τώρα με το φαινόμενο να κατακλύζει ακόμα και τον κλάδο της ασφάλισης. Τι μεγαλύτερο κίνητρο λοιπόν για κάποιον αμαθή καταναλωτή ή άπειρο πωλητή από το να προωθεί ετήσια συμβόλαια επειδή απλά και μόνο είναι λίγο φθηνότερα. ''Ολες οι ασφάλειες ίδιες είναι άλλωστε'' λένε ακόμα ορισμένοι.
Διάρκεια
Ένα ισόβιο νοσοκομειακό, όπως είπαμε, δεν λήγει υπό κανονικές συνθήκες ποτέ. Από την άλλη ένα ετήσιο συμβόλαιο μπορεί με απόφαση της εταιρείας να σταματήσει να ανανεώνεται για όλους. Στα μέχρι τώρα συμβόλαια στην αγορά υπάρχει πρόβλεψη όπου η εταιρεία, εάν διακόψει ένα συμβόλαιο, θα προτείνει ένα ''συναφές'' στον ασφαλισμένο χωρίς έλεγχο της υγείας του (έλεγχος ασφαλισιμότητας). Εάν το δεχτεί έχει καλώς. Εάν όχι σταματά η ασφάλιση με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.
Πιθανά προβλήματα με ένα ετήσια ανανεούμενο ασφαλιστήριο
Εάν ο καθένας μπορούσε να αλλάζει ασφάλεια υγείας όπως και ασφάλεια αυτοκινήτου τότε όλα θα ήταν πολύ απλά. Εφόσον κάποια ανανέωση δεν αρέσει σε έναν ασφαλισμένο τότε ''πάει αλλού''. Αυτό άλλωστε του έμαθε ο πράκτορας που ασφαλίζει τόσα χρόνια το αυτοκίνητό του. ''Όπου είναι πιο φτηνά....''. Στην ασφάλιση υγείας όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Λόγω ηλικίας ή προβλημάτων υγείας είναι πολύ πολύ πιθανόν κάποιος να μην μπορεί να ασφαλιστεί αλλού, ή έστω να ασφαλιστεί με καλούς όρους. Τι γίνεται λοιπόν στην περίπτωση όπου ένας ασφαλισμένος 67 ετών, ή με πρόβλημα υγείας που παρουσιάστηκε, δεν ανανεώσει το συμβόλαιό του, είτε γιατί τα ασφάλιστρα αυξήθηκαν 15%, είτε γιατί η εταιρεία το διέκοψε και το νέο που του προτάθηκε δεν τον ικανοποιεί;
Είναι αναγκασμένος να μείνει ανασφάλιστος σε μια ηλικία όπου τα προβλήματα υγείας είναι συχνά και κοστοβόρα. Την εποχή δηλαδή όπου έχει την ασφάλιση περισσότερη ανάγκη από ποτέ...
Έχοντας κάποιος ένα ισόβιο νοσοκομειακό συμβόλαιο δεν σημαίνει ότι κατοχυρώνεται πλήρως απέναντι σε κάθε λάθος κίνηση της ασφαλιστικής εταιρείας. Δεν παύει όμως να έχει αυτός δεσμεύσει την εταιρεία ότι θα του πληρώνει τα νοσήλια για όσο αυτός το χρειάζεται. Αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει σχέση πολέμου μεταξύ ασφαλισμένων και σοβαρών ασφαλιστικών εταιρειών. Επειδή όμως με την ασφάλιση υγείας πρέπει να προγραμματίσουμε με ορίζοντα 30 και 40 έτη μπροστά, όσο λιγότερες πιθανότητες υπάρχουν να αλλάξει ο προγραμματισμός μας τόσο το καλύτερο. Πολύ περισσότερο δε εάν αυτή η αλλαγή μας εγκλωβίσει σε κατάσταση χωρίς εναλλακτικές...
Καλύτερα λοιπόν ένα λιγότερο ''μαρκετίστικο'' ισόβιο συμβόλαιο από μια σοβαρή εταιρεία παρά ένα φαινομενικά ''υπερπλήρες'' ετήσιο συμβόλαιο.
Υπερπλήρες σήμερα γιατί του χρόνου βλέπουμε....